حقوق در آلمان از مواردیست که تاثیر زیادی در کیفیت زندگی شهروندان داشته و کاملا بستگی به نوع شغل، ایالت و سابقه کاری افراد دارد. اگر بخواهیم به طور کلی صحبت کنیم، آلمان یک مقصد عالی برای شروع حرفه شماست. یکی از عواملی که مهاجران را به این کشور جذب میکند سطح بالای حقوق است. میانگین دستمزد در این کشور از اغلب کشورهای اتحادیه اروپا بیشتر بوده و باعث شده سطح رضایت افراد از زندگی بالاتر برود. همچنین، بازار کار آلمان بسیار پویاست و همین موضوع باعث شده فرصتهای شغلی کافی برای مهاجران در آلمان وجود داشته باشد.
این کشور به دلیل قدرت اقتصادی خود مرکز جذب بسیاری از افراد جویای کار است. علاوه بر اقتصاد قدر و بازار کار مناسب، افراد در آلمان میتوانند تعادل خوبی بین کار و زندگی خود ایجاد کنند. زیرا هزینه زندگی در آلمان مقرون به صرفه بوده و کیفیت زندگی در این کشور بالاست. آلمان همچنین با داشتن بیش از 90 درصد اشتغال بعد از فارغ التحصیلی، رتبه دوم اشتغال اروپا را دارد. جالب است بدانید که 77 درصد از نیروهای کار در آلمان که از حقوق خود راضی هستند شغلی مطابق با مدرک تحصیلی خود دارند. در ادامه مطالب بررسی های بیشتری روی حقوق در آلمان و حقوق در مشاغل مختلف و سوالات در رابطه با این موضوع پاسخ دادهایم.
حداقل حقوق در آلمان
حداقل حقوق ساعتی در آلمان از سال 2025، دقیقا 12.82 یورو ناخالص در ساعت است. البته این مبلغ برای یک شغل تمام وقت (40 ساعت در هفته) به معنی 2051 یورو ناخالص در ماه است. با این تفاسیر، حقوق کارگر ساده در المان به پول ایران حدودا 158 میلیون تومان است (اگر قیمت یورو را 77 هزار تومان در نظر بگیریم). از طرف دیگر، کارمندان پاره وقت به طور متوسط 19.5 ساعت در هفته کار میکنند و حداقل دستمزد آنها حدودا 1.053 یورو ناخالص در ماه است. این حداقل دستمزد نشان میدهد حتی کارگرانی که کمترین حقوق را دریافت میکنند درآمد عادلانهای دارند. همچنین پیشبینی میشود که حداقل دستمزد آلمان در سال 2026 دوباره افزایش یابد. نکته قابل توجه این است که حتی با این دستمزد حداقلی اگر مراقب هزینههای خود باشید میتوانید به راحتی در آلمان زندگی کنید. قطعا سبک زندگی، محل زندگی و وضعیت اقتصادی شما در کیفیت زندگی شما موثر است. پس بهتر است با یک برنامهریزی مناسب دخل و خرج خود را محاسبه کرده و مدیریت هزینههای خود را یاد بگیرید. به عنوان مثال هزینههای زندگی یک فرد مجرد در برلین میانگین 667 یورو در ماه -بدون احتساب اجاره خانه- است. البته حتی اگر اجاره خانه را هم در نظر بگیرید میتوانید با حداقل حقوق خود زندگی با کیفیتی در آلمان داشته باشید.
به طور کلی آلمان برای متخصصان در هر زمینهای ارزش قائل است. به همین جهت، میانگین حقوق اولیه فارغ التحصیلان در آلمان (44 هزار یورو در سال) را به گونهای در نظر گرفته که افراد بتوانند از پس هزینههای زندگی خود به خوبی بربیایند. این دستمزد نسبت به سایر کشورهای اروپایی به طرز چشم گیری بالاتر است.
عوامل موثر بر حقوق در آلمان
عوامل موثر بر حقوق در آلمان شامل موقعیت مکانی، جنسیت، رشته و تحصیلات، سابقه کاری و تجربه و شرکت مدنظر شما میشود. از میان این فاکتورها، موقعیت مکانی نقش بسزایی در میانگین درآمد افراد در آلمان دارد. زیرا هزینههای زندگی در شهرهای مختلف متفاوت است. به طور معمول، شهرهای بزرگتر حقوق بالاتری برای جبران هزینههای زندگی بالاتر ارائه میدهند. از طرف دیگر، مشاغل در ایالتهای شرقی آلمان نیز معمولاً حقوق کمتری نسب به ایالتهای غربی دارند.
- موقعیت مکانی شما در آلمان: متوسط حقوق در ایالتهای قدیمی تقریبا 18 درصد بالاتر از میانگین حقوق در ایالات جدید است. به عنوان مثال کارمندان در ایالتهای جنوبی بادن-وورتمبرگ، هسن و بایرن بالاترین میانگین دستمزد را دارند. در صورتی که میانگین حقوق در ایالتهای جدیدی همچون زاکسن- آنهالت، مکلنبورگ-فورپومرن و تورینگن کمتر است. همچنین تفاوتهایی در سطح درآمد بین شهرهای بزرگ و مناطق روستایی وجود دارد؛ اما این تفاوتها نسبت به تفاوت درآمد بین مردان و زنان یا بین ایالتهای فدرال قدیم و جدید کمتر قابل توجه است.
- جنسیت شما: همانطور که اشاره کردیم، حقوق کارمندان زن با مرد متفاوت است. البته مانند هر کشور دیگری در جهان، آلمان نیز در تلاش است تا شکاف جنسیتی دستمزد را از بین ببرد. اما همچنان کمی اختلاف حقوق از نظر جنسیتی نیز وجود دارد و میانگین حقوق مردان کمی بالاتر از زنان است. به طور متوسط مردان 47.320 یورو در سال (ناخالص) و زنان 40.533 یورو در سال (ناخالص) درآمد دارند. یعنی درآمد مردان در آلمان به طور متوسط 18 درصد بیشتر از بانوان است.
- تحصیلات شما در آلمان: از دیگر موارد موثر بر درآمد افراد در آلمان، میزان تحصیلات آنهاست. درواقع تحصیلات بر میزان حقوق در آلمان تاثیر مستقیم دارد و هرچه تحصیلات شخصی بالاتر باشد، حقوق وی نیز بیشتر است. به طور درآمد معمول افرادی که مدرک دیپلم دارند بیشتر از افرادبا تحصیلات دبیرستان است. همچنین، حقوق افراد با مدرک لیسانس 24 درصد بیشتر از کسانی که مدرک دیپلم دارند بوده و اگر مدرک کارشناسی ارشد داشته باشند تا 29 درصد بالاتر از افراد با مدرک کارشناسی حقوق میگیرند. در انتها، درآمد فارغ التحصیلان دوره دکتری به طور متوسط 23 درصد بیشتر از درآمد افراد با مدرک ارشد است. بسیاری از افراد ادامه تحصیلات را راهی برای افزایش درآمد میبینند. از این رو، با ادامه تحصیلات دانش و آگاهی خود را بیشتر میکنند تا بتوانند پیشرفت کرده و درآمد خود را افزایش دهند. در نهایت، تصمیم گیری در مورد اینکه ادامه تحصیل بدهید به عوامل مختلفی از جمله موقعیت شخصی و تجربه شما بستگی دارد. برای انتخاب رشته و آگاهی درباره وضعیت حقوقی هر رشته باید چشم انداز درآمد و دستمزد را برای آن زمینه بررسی کنید. به عنوان مثال، رشتههای پزشکی، دارو، مهندسی صنایع، انفورماتیک، علوم طبیعی، حقوق، علوم کامپیوتر و مهندسی هشت رشته با بالاترین درآمد در آلمان هستند.
- تجربه شما: حقوق ماهانه شما به سطح حرفه و تجربه شما هم بستگی دارد. بالاتر بودن سطح تجربه قطعا منجر به دستمزد بالاتر هم میشود. به طور تقریبی کارمندان با سابقه دو الی پنج سال 32 درصد بیشتر از کارگران پایه حقوق دریافت میکنند. همچنین، افرادی که بیش از پنج سال سابقه کار دارند به طور متوسط 36 درصد بیشتر از افرادی که کمتر از پنج سال تجربه دارند، درآمد کسب می کنند. در ادامه پس از 10 سال حقوق 21 درصد و پس از 15 سال درامد 14 درصد افزایش پیدا میکند.
- شرکت محل کار شما: یک مولفه دیگر که به شدت بر مقدار حقوق شما موثر است محل کار شما و موقعیت آن است. شرکتهایی که کمتر از 500 کارمند دارند حدودا 10 درصد کمتر از درآمد میانگین حقوق میدهند. اما اگر شرکت شما 501 تا 1000 کارمند داشته باشد، تقریباً 2 درصد بالاتر از میانگین حقوق میپردازند. همچنین، کمپانیهایی که بیشتر از 1000 کارمند دارند، حدود 16٪ بیشتر از میانگین حقوق پرداخت میکنند.
حقوق بیکاری در آلمان
حقوق بیکاری در آلمان بر اساس حقوق ناخالص 12 ماه گذشته شما محاسبه میشود. این مبلغ به تعداد روزهای سال تقسیم میشود و حقوق ناخالص شما در روز محاسبه میشود. اگر شما همسر و فرزند هم داشته باشید این میزان افزایش پیدا میکند. طبق آمار در جولای 2023، حدود 3.93 میلیون نفر از مزایای بیکاری در آلمان استفاده میکردند.
برای دریافت حقوق بیکاری باید در 30 ماه گذشته و قبل از ثبت نام به عنوان بیکار حداقل 12 ماه شاغل بوده باشید. مدت زمان دریافت این حقوق به اینکه چه مدت بیمه اجباری داشتهاید وابسته است. اگر کمتر از 50 سال سن دارید و قبلا به مدت 24 ماه یا بیشتر بیمه اجباری رد کردهاید، می توانید حداکثر برای مدت 12 ماه مزایای بیکاری دریافت کنید. اما اگر سن شما بالای 50 سال باشد، مدت زمان دریافت این مزایا بستگی به سابقه بیمه بیکاری فرد دارد و میتواند بین ۶ تا ۲۴ ماه متغیر باشد البته درصورتی که قبلا به مدت 48 ماه بیمه اجباری رد کرده باشید. دولت آلمان در تلاش است تا با افزایش حقوق بیکاری، از فقر و تورم جلوگیری کند و به شهروندان در مقابله با مشکلات اقتصادی کمک نماید.
مهاجران در آلمان معمولاً تحت شرایط خاصی واجد شرایط دریافت مزایای بیکاری هستند و برای دریافت این حقوق باید وضعیت اقامت قانونی و نوع مزایای بیکاری بررسی شود. مهاجرانی که مقیم قانونی آلمان هستند و در سیستم بیمه بیکاری مشارکت داشتهاند، مانند شهروندان آلمانی میتوانند از مزایای بیکاری استفاده کنند. عامل کلیدی وضعیت مالی آنها است که شامل درآمد، دارایی و توانایی پوشش هزینه های زندگی می شود.
برای درخواست بیکاری باید حداقل سه ماه قبل از پایان کار خود به آژانس کار فدرال مراجعه کنید. اگر کارفرمای شما در موعد مقرر به شما اطلاع نداده باشد باید حداکثر تا سه روز پس از اطلاع از بیکاری به آژانس اعلام کنید.
مالیات حقوق در آلمان
اگر شما هم قصد زندگی و کار در آلمان را دارید، باید حتما مالیات بر رامد در آلمان را مد نظر قرار دهید. میان عناوین مالیاتی، مالیات بر درامد بزرگترین منبع درامد آلمان محسوب میشود. هرچقدر حقوق شخصی بیشتر باشد، مالیات بر درامد بیشتری نیز باید پرداخت کند. میزان این مالیات به شرح لیست زیر است:
- افراد با درامد کمتر از 11604 یورو سالانه معاف از مالیات هستند
- افراد با درامد 11604 الی 66.60 یورو از 14 الی 42 درصد باید مالیات بپردازند
- افراد با درامد 66.761 الی 277.825 یورو باید 42 درصد مالیات بپردازند.
- افراد با درامد سالانه بیشتر از 277.825 یورو باید 45 درصد مالیات بپردازند.
کارمندان موظف به پرداخت سهمی از تأمین اجتماعی هستند که شامل بیمه بازنشستگی، بیمه درمانی، بیمه بیکاری و بیمه مراقبتهای بلند مدت میشود. در مجموع، نرخ تأمین اجتماعی برای کارمندان حدود ۱۹.۳۳٪ است.
تاثیر تحصیلات بر درامد در آلمان
همانطور که گفتیم، یکی از مهمترین فاکتورها برای داشتن درامد خوب در کشور آلمان تحصیلات و مدرک اکادمیک است. چون تحصیلات در این کشور با درامد رابطه مستقیم دارد. به عنوان مثال، افراد متخصص دارای مدرک کارشناسی ارشد سالانه حدودا 55 هزار یورو، افراد دارای مدرک ph.D سالانه 75 هزار یورو و افراد دارای مدرک کارشناسی سالانه حدودا 42 هزار یورو درامد دارند. بنابراین میتوان گفت افزایش سطح تحصیلات تا حد قابل توجهی به درامد افراد متخصص اضافه میکند.
حقوق در ایالت های آلمان
یکی از مهمترین فاکتورها برای سطح درامد و حتی میزان خرج و مخارج ماهانه افراد، محل زندگی و ایالت آنهاست. کشور آلمان 16 ایالت فدرال دارد که میزان درامد در آنها تفاوت بسیاری با هم دارند. مواردی چون پیشرفت اقتصادی، صنایع مهم هر ایالت و هزینه زندگی در هر منطقه دلیل وجود این تفاوت هستند. به عنوان مثال، میانگین درامد در هامبورگ نسبت به دیگر ایالتهای آلمان بیشتر است. دیگر ایالتها به ترتیب بادن وورتمبرگ، هسن، باواریا، نوردراین وستفالن و برلین هستند.
بالاترین حقوقها در آلمان
برخی از مشاغل با بالاترین حقوق در آلمان عبارتند از:
مدیران ارشد: مدیران اجرایی شرکتهای بزرگ معمولاً بالاترین حقوق را دریافت میکنند.
پزشکان متخصص: پزشکان با تخصصهای خاص مانند جراحان و متخصصان قلب و عروق، حقوق بالایی دارند.
وکلای حقوقی: وکلای با تجربه و متخصص در حوزههای خاص حقوقی معمولاً درآمد بالایی دارند.
مهندسان نرمافزار: با توجه به تقاضای بالای بازار برای تخصصهای فناوری اطلاعات، مهندسان نرمافزار حقوق بالایی دریافت میکنند.
مدیران مالی: مدیران مالی و حسابداران ارشد در شرکتهای بزرگ معمولاً حقوق بالایی دارند.
قوانین حمایت از والدین و مرخصی زایمان
آلمان یکی از بهترین کشورهای اروپایی در زمینه حمایت از والدین و ارائه مرخصی زایمان و پدرانه است. والدین میتوانند تا ۱۲ ماه مرخصی زایمان با پرداخت بخشی از حقوق (حداکثر تا ۶۵٪) داشته باشند. همچنین امکان تقسیم مرخصی زایمان بین والدین وجود دارد. این قوانین باعث میشود که تعادل بین کار و زندگی خانوادگی بهبود یابد.