قبل از هرچیز، باید حسابی تحقیق کنی و از کارشناسان مجرب مشاوره تخصصی بگیری. سعی کن کشور آلمان رو بهتر بشناسی؛ جغرافیا، اقتصاد، زیرساختهای تحصیلی و کیفیت زندگی میتونن از مهمترین مواردی باشن که باید حتما بهشون دقت کنی.
مزایا و معایب آلمان
مزایای زندگی در آلمان
- تحصیل رایگان یا نسبتا ارزان
- امکان تحصیل به زبان انگلیسی
- موسسات آموزشی مطرح و پیشرفته
- فراهم بودن شرایط کار دانشجویی
- امکان اقامت بعد از تحصیل
- شرایط مناسب بازار کار در آلمان
معایب زندگی در آلمان
- دشواری زبان آلمانی
- هوای سرد
- تعصب آلمانیها به زبان، فرهنگ و نژاد
- قوانین سختگیرانه
- مالیات بالا
خلق و خوی آلمانیها
زبان انگلیسی یا زبان آلمانی؟
قبل از اینکه بریم سر اصل مطلب، بهتره بدونید که عمده تحصیل در کشور آلمان به زبان آلمانیه. به عنوان مثال، تمامی کالجهای آلمان فقط به زبان آلمانی خدمات تحصیلی ارائه میدن به جز دو کالج خصوصی. برای دانشگاه هم در مقطع کارشناسی اکثرا آلمانی هستن (بین خصوصیها احتمالا میتونید انگلیسی زبان پیدا کنید). اما در مقطع کارشناسی ارشد خیلی از رشتهها به زبان انگلیسی هم ارائه میشن. حالا بیا مزایای هر کدوم رو بهت بگم.
مزایای تحصیل آلمانی | مزایای تحصیل انگلیسی |
|---|---|
موقعیتهای کاری بیشتر | یادگیری سریعتر |
انتخاب های بیشتر و پذیرش ساده تر | امکان اقدام برای کشورهای متعدد به صورت همزمان |
تعامل راحت در جامعه | تحصیل راحتتر |
سطوح و آزمونهای زبان آلمانی
زبان آلمانی مانند هر زبان دیگری شامل 6 سطح A1، A2، B1، B2، C1، C2 است. تمامی این سطوح از مبتدی تا پیشرفته بوده و برای هر کدام آنها آزمونهایی در نظر گرفته شدهاست. شما برای ورود به دانشگاه یا اخذ ویزای جاب آفر و آوسبیلدونگ باید حداقل به سطوح B2 یا C1 رسیده باشید. در ادامه به معرفی برخی از این آزمونها میپردازیم.
- گوته
- ÖSD
- ECL
- تلک
- تستداف
فرقی نداره مدرک زبان آلمانی شما چیه. فقط در نظر داشته باشید که اعتبار مدارک شما هرچقدر هم که باشه (حتی مادامالعمر) برای سفارت فقط تا یک سال معتبره. دانشگاهها هم معمولا تا 2 سال مدارک زبان رو قبول دارن!
کالج در آلمان
دوره تحصیلات قبل از دیپلم در آلمان ۱۳ سالهست؛ درحالیکه در ایران این دوره ۱۲ ساله هست. به همین دلیل اگر یک دانشجوی ایرانی بخواد در دانشگاههای آلمان وارد مقطع لیسانس در دانشگاه بشه باید ابتدا یک دوره یکساله کالج رو بگذرونه.
کالجها در آلمان دو نوع خصوصی و دولتی هستن و با هم یک سری تفاوتها دارن. برای اینکه دقیقا متوجه این تفاوتها بشید، به جدول زیر دقت کنید.
ویژگیها | کالج دولتی | کالج خصوصی |
|---|---|---|
شهریه تحصیل | ندارد | دارد |
آزمون ورودی | دارد | ندارد |
زبان تحصیل | آلمانی | آلمانی/انگلیسی |
آزمون FSP | دارد | دارد |
کالجهای آلمان کورسهای متنوعی ارائه میدهند. هر دانشآموز باید با توجه به رشته دبیرستان خود کورس کالج انتخاب کند.
- M-Kurs
- T-Kurs
- W-Kurs
- S-Kurs
- G-Kurs
دانشگاه در آلمان
در حال حاضر 422 دانشگاه در آلمان وجود دارن که به انواع متفاوتی تقسیم میشن. این دانشگاهها در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری خدمات تحصیلی ارائه میکنن. در ادامه همه رو براتون توضیح میدیم.
مقطع لیسانس
افراد در دو حالت میتونن در مقطع لیسانس تحصیل کنن:
- گذروندن مقطع کالج و قبولی در امتهان نهایی یه همان FSP و سپس اقدام برای دریافت پذیرش در مقطع لیسانس
2. چناچه فرد 30 تا 40 واحد درسی رو در یکی از دانشگاههای معتبر ایران خونده باشه میتونه به صورت مستقیم در رشته مرتبط اپلای کنه و تحصیلاتش رو ادامه بده.
مقطع کارشناسی ارشد
در مقطع کارشناسی ارشد شما میتونید هم به زبان انگلیسی و هم آلمانی تحصیل کنید. در نظر داشته باشید که بهتره رشته انتخابیتون مرتبط با رشته لیسانستون باشه.
مقطع دکتری
گرفتن پذیرش دکترا به مراتب پروسه دشواری هست و صبر و پشتکار بالایی لازم داره. مقطع دکترا در تمام دنیا از جمله آلمان به عنوان یه شغل شناخته میشه، به همین خاطره که به اکثر دانشجویان این مقطع فاند و یا اسکالر شیپ تعلق میگیره و حتی خیلی از دانشجویان این مقطع مستقیما با دانشگاه قرارداد امضا کرده و ویزای کاری دریافت میکنن.
ارشد مجدد یا دکتری؟
یکی از پرسشهای مهم در زمان اپلای برای دانشجویانی که مدرک کارشناسی ارشد رو در ایران گرفتن، انتخاب بین ادامه تحصیل در مقطع دکترا و یا تحصیل مجدد در مقطع کارشناسی ارشد هست.
پس بهتره نگاه دقیقتری به هر دو مسیر داشته باشیم. توجه کنید که مسیر دکترا احتمالا آینده کاری شما رو با محیطهای آکادمیک گره میزنه. مثلا تحصیل، تدریس، کارهای تحقیقاتی و تالیف. به علاوه بد نیست بدونین که شما با گرفتن دکترا برای خیلی از پوزیشنهای کاری به اصطلاح Over Qualify خواهید شد و موقعیتهای کاریتون محدودتر میشه؛ البته که درصورت پیدا کردن شغل به احتمال زیاد سطح درآمدتون هم بالاتر میره. این درحالیه که معمولاً فارغالتحصیلهای لیسانس و ارشد بیشتر به فعالیتهای عملیاتی میپردازن و وارد صنعت میشن.
برای گرفتن پذیرش و از اون مهمتر فاند در مقطع دکترا، چند مسئله خیلی مهم است که میتونه شانستون برای به دست آوردن اون پوزیشن بالاتر بره. مثل داشتن معدل بالا در مقاطع تحصیلی قبلی، داشتن مقاله و سوابق پژوهشی مرتبط با رشته مورد نظر، داشتن ارتباطات قوی و پیدا کردن پوزیشن مناسب!
آنابین
دانشگاههای آلمان برای اعتبارسنجی مدرک شما فقط یک معیار دارن، اون هم سایت آنابین است. این سایت اعتبار تمام دانشگاههای دنیا رو مشخص میکنه.
نحوه کار با سایت آنابین:
ابتدا وارد سایت آنابین بشید، سپس بر روی Suchen کلیک کنین، در قسمت Alle Länder ایران رو انتخاب کنین و بعد بر روی Alle Orte کلیک کنین و شهرتون رو انتخاب کنین. در این مرحله میتونین Suche Starten رو بزنین تا جستجو انجام بشه، حالا از بین آیتمهای مطرح شده اسم دانشگاهتون رو پیدا کنین. جلوی نام دانشگاهتون در قسمت Status ممکنه چند حالت وجود داشته باشه:
- H+ اعتبار کامل
- H+/- نیمه معتبر
- H قابل قبول
خوشبختانه اکثر دانشگاههای ایران دارای اعتبار H+ هستند پس از این نظر نگران نباشین.
آدرس سایت آنابین:
http://anabin.kmk.org/anabin.html
تبدیل معدل
سیستم نمرهدهی آلمانیها با همه جای دنیا متفاوته، در زیر میتونین نحوه تبدیل نمرتون به سیستم آلمانی رو یاد بگیرین.
*حداقل نمره قبولی ۱۲ است.
۰.۳۷۵× نمره – ۸.۵
در حال حاضر نمره 2.5 در سیستم محاسباتی معدل در کشور آلمان، برابر با معدل 16 ایرانه که طبیعتاً این موضوع کار رو برای همه سختتر کرده، اما اگر قصد اپلای برای دانشگاههای آلمانی زبان رو دارین، انقدر گزینه پیش روتون هست که جای نگرانی براتون نمیمونه. نکته دیگه این که این قانون برای دانشگاههایه که با یونی اسیست کار میکنن، در حالی که تعداد بسیار زیادی از دانشگاهها با یونی اسیست کار نمیکنن و در نتیجه از این فرمول هم تبعیت نخواهند کرد.
شانس اخذ پذیرش
درسته که برای برخی افراد با معدل بالا، سوابق تحصیلی یا پژوهشی درخشان این مسیر بسیار هموارتر است ولی حتی برای کسی هم که معدل 13 داره و چند سال هم گپ تحصیلی داره این مسیر شدنی است.
به طور کلی در شرایط فعلی مسیر مهاجرت تحصیلی به آلمان یک پروسه خیلی کم ریسک و مطمئنیه بشرطی که برنامه ریزی درستی بکنین، از مسیری که میخواین برین آگاه باشین و مستمر توی اون مسیر حرکت کنین.
در یکی از مراحل قبلی راجع به تحصیل به زبان آلمانی یا انگلیسی صحبت کردیم و گفتیم پذیرش گرفتن به زبان آلمانی کار به مراتب ساده تریه. پس اگر سابقه تحصیلی خوبی ندارین توصیه ما تحصیل به زبان آلمانیه. چراکه تقریبا هرکسی با هرشرایطی با داشتن دانش کافی زبان آلمانی میتونه با ریسک خیلی کمتر مسیر مهاجرت تحصیلی را انتخاب بکنه.
دانشگاه های مورد تأیید وزارت علوم
اگر قصد ادامه تحصیل در آلمان رو دارین احتمالاً جزو یکی از دستههای زیر هستین:
- مشمول خدمت سربازی هستین
- مشمول نیستین اما بعد از اتمام تحصیل قصد بازگشت به ایران رو دارین
- مشمول نیستین و قصد اقامت در آلمان رو دارین
اگر جزء دسته سوم هستین این مطلب اهمیت چندانی برای شما نداره، شما میتونین توی هر دانشگاهی که دوست دارین تحصیل کنین. اما اگر جزو دو دسته اول هستین حتماً توجه ویژه داشته باشین که دانشگاه مقصد شما حتماً باید مورد تایید وزارت علوم ایران باشه.
لیست دانشگاهها به تفکیک سطح ارزیابی شده توسط وزارت علوم بصورت زیر است:
- دانشگاههای گروه ممتاز
- دانشگاههای گروه خوب
- دانشگاههای گروه متوسط
- تقریباً تمام دانشگاهها و هوخ شولههای آلمان توی این دستهبندی قرار دارن پس خیلی نگران نباشین.
- اصلاً به سطوح این ارزیابی توجه نکنین، یعنی لزوماً دانشگاهی که توی این دستهبندی جزء دسته ممتاز اومده جزو بهترین دانشگاههای آلمان نیست و خیلی از دانشگاههای خیلی عالی آلمان توی دستههای پایینتر قرار دارن. در نهایت همین که دانشگاه مورد نظرتون توی یکی از این سه دسته قرار بگیره کافیه.
بورسیه تحصیلی
بورسیه یا به اصطلاح انگلیسیScholarship ، کمک هزینه تحصیل و زندگیه که از طرف دانشگاه یا سازمانهای دولتی و خصوصی، با اهداف مختلف به دانشجو داده میشه. رایجترین نوع آن در دنیا این است که خود دانشگاه تمام و یا بخشی از هزینه تحصیل و زندگی دانشجو رو میده و معمولا در مقابل از دانشجو توقع داره که کل هفته و یا قسمتی از هفته مشغول کار و پژوهش برای دانشگاه باشه. به بیان دیگه دانشگاه در مقابل پولی که به دانشجو میده ازش توقع خروجی علمی داره. اما قاعدتاً از یک دانشجوی لیسانس و یا حتی در بعضی از موارد ارشد توقع خروجی علمی چندان زیادی نمیره.
در آلمان بخش عمدهای از بودجه آموزش، خرج رایگان کردن دانشگاهها شده و شما توی کمتر کشوری امکان تحصیل رایگان دارین. در بعضی کشورها مثل آمریکا، کانادا، استرالیا یا انگلیس هزینه تحصیل سالیانه تا ۲۰ هزار یورو هم میرسه، پس اینکه شما میتونین توی آلمان رایگان تحصیل کنین، خودش به نوعی یک فاند و بورسیه محسوب میشه! بنابراین اینکه توقع داشته باشین به عنوان دانشجوی لیسانس و ارشد، توی آلمان مبلغ دیگری هم به عنوان کمک هزینه زندگی از طرف دانشگاه بهتون پرداخت شه، در حالت کلی بسیار سخته.
طبق آمار کمتر از ۱٪ از دانشجویان لیسانس و ارشد در آلمان کمک هزینه زندگی از طرف دانشگاه دریافت میکنن!
تمکن مالی و هزینه زندگی دانشجویی
هزینههای زندگی در آلمان به خیلی چیزها بستگی داره و عدد یکسانی نداره، مثلاً این هزینهها در شهرهای بزرگی مثل مونیخ و هامبورگ خیلی بالاتره که البته شهرهای بزرگ از مزیتهایی مثل کاریابی سادهتر هم برخوردار هستن. همینطور هزینههای زندگی در آلمان بستگی به موقعیت جغرافیایی هر شهر داره؛ به طور کلی شهرهای شرقی آلمان شهرهای ارزونتری هستن، اما برای اینکه یک پیش زمینهای در ذهنتون داشته باشین به صورت حدودی این هزینهها به شکل زیر خواهند بود:
- خدمات دانشجویی هر ترم دانشگاه (شامل بلیتهای رفتوآمد رایگان هم میشه): از ۲۵ تا ۸۰ یورو
- اجاره خوابگاه: حدودا از 200 تا ۵۰۰ یورو
- خوراک: حدودا از ۱۰۰ تا ۲۰۰ یورو
- اینترنت موبایل: حدودا از ۵ تا ۱۵ یورو
- تفریح: حدودا از ۲۰ تا ۱۰۰ یورو
- سایر هزینهها: ۵۰ تا ۱۰۰ یورو
کار دانشجویی
دانشجو در آلمان حق داره برای تامین مخارجش در کنار درس به صورت محدود کار کند، این محدودیت رو قبلاً به این صورت مشخص میکردن که در هفته فقط ۲۰ ساعت اجازه کار دارین. اما الان به این شکل است که دانشجو مجموعاً ۱۲۰ روز کامل یا ۲۴۰ روز نیمه وقت در سال اجازه کار دارد. البته اگر هنوز دانشجو نشدین و یا پذیرش مشروط دارین حق کار ندارید.
Mindestlohn یا به عبارتی کف حقوق دریافتی در آلمان در سال 2024 حدودا ۱۲ یورو در ساعت است که این به میزان اصطلاحا Brutto هست یعنی بدون در نظر گرفتن مالیات.
کلاسهای مالیاتی مختلفی در آلمان وجود داره که باتوجه به درآمد افراد بعضاً حتی تا ۴۷٪ مالیات بر درآمد هم میتواند برسد، اما دانشجویان اگر قراردادی که میبندند به صورتMinijob باشه، از مالیات معاف هستند و ماهیانه تا سقف 538 یورو میتوانند درآمد داشته باشند. البته ممکن هم هست نوع قرارداد شما Minijob نباشد و مثلاً قراردادPart Time یا Teilzeit ببندن، که در این صورت اجازه کار بیش از 538 یورو هم دارین اما در این صورت بسته به میزان درآمد خود باید مالیات هم بدهید که البته مالیاتی که یک دانشجو میدهد معمولا بیشتر از 14٪ نیست.
قوانین مشمولین سربازی
به طور کلی کسی که مشمول سربازیه پروسه اپلایش با زحمت چند برابری همراهه. خلاصه ای از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه شود به این شرح است:
نکات مهم:
- دانشجویان مشمول فقط میتونن برای مقاطع بالاتر (و نه مقطع تکراری) درخواست معافیت تحصیلی کنن، مثلا کسی که توی ایران ارشد خونده دیگه نمیتونه برای ارشد مجدد معافیت بگیره.
- دانشجویان مشمول برای مقاطع کارشناسی و کالج امکان اخذ معافیت تحصیلی ندارن.(بجز داوطلبان رشتههای پزشکی و دندان پزشکی)
- برای اخذ معافیت تحصیلی حداقل مدرک زبان B2 ( هم برای پذیرش آلمانی و هم برای انگلیسی) الزامیه.
- بعد از ورود به خاک آلمان و در طول مدت معافیت تحصیلی، سالی ۳ بار و مجموعاً ۱۲۰ روز اجازه بازگشت به کشور رو دارین. (برای گرفتن مجوز باید به نزدیکترین سفارت ایران توی آلمان مراجعه کنین)
- بعد از اخد معافیت تحصیلی یک بار میتونین اقدام به عوض کردن دانشگاه کنین.
- هر ترم باید گواهی اشتغال به تحصیلتون رو توی سامانه میخک آپلود کنین.
- در صورتی که بعد از پایان مدت معافیت تحصیلیتون به کشور برنگردین، وثیقه شما ضبط میشه.
- بعد از اتمام تحصیل در خارج از کشور و بعد از اتمام معافیت تحصیلی میتوانید با درخواست ضبط وثیقه به عنوان سرباز فراری ساکن خارج از کشور ۲ بار در سال و مجموعا ۹۰ روز به کشور تردد داشته باشید. این قانون در صورتیست که حداقل ۳ سال از خروجتان از کشور گذشته باشد.
- دانشجویان مشمول فقط میتونن برای مقاطع بالاتر (و نه مقطع تکراری) درخواست معافیت تحصیلی کنن، مثلا کسی که توی ایران ارشد خونده دیگه نمیتونه برای ارشد مجدد معافیت بگیره.
در صورتی که شرایط مذکور برای اخذ معافیت تحصیلی وجود ندارد این امکان وجود دارد که به بهانه سفر توریستی از کشور خارج شده و بنا بر نکته قبلی تا سه سال به کشور برنگردین و بعد از آن به عنوان سرباز فراری ساکن خارج از کشور با شرایط بند قبلی به کشور تردد داشته باشین.
دیفر پذیرش
یکی از اصطلاحات پرکاربرد توی پروسه اپلای، دیفره. دیفر یعنی انتقال پذیرش به ترم آینده. به عنوان مثال اگر دانشگاه پذیرش بگیرین اما هنوز نوبت مصاحبتون نشده باشه و یا یک مشکل شخصی براتون پیش اومده باشه از طرفی موعدی که دانشگاه بهتون برای ثبت نام داده هم گذشته باشه باید پذیرشتون رو دیفر کنین.